Sint-Gertrudis
Ontwerpmatig haal­baar­heids­on­der­zoek naar neven­be­stem­ming socio-cul­tu­re­le ruimte

Het pro­ject is een ont­werp­ma­tig haal­baar­heids­on­der­zoek voor een con­creet toe­kom­stig gebruik (neven- of her­be­stem­ming) van de paro­chie­kerk. Het pro­ject is deel van een reeks onder­zoe­ken in opdracht van Projectbureau Herbestemming Kerken, een ini­ti­a­tief van meer­de­re part­ners: de VVSG, het Kenniscentrum Vlaamse Steden, Vlinter, CRKC – PARCUM, de Agentschappen Onroerend Erfgoed en Binnenlands Bestuur en hun res­pec­tie­ve­lij­ke voog­dij­mi­nis­ters Diependaele en Somers, en de Vlaamse Bouwmeester.

Het haal­baar­heids­on­der­zoek werd bege­leid door Team Vlaams Bouwmeester en ver­liep vol­gens een vast­ge­legd stap­pen­plan. De loka­le over­heid en het Kerkbestuur heb­ben een con­creet (of min­der con­creet) toe­kom­stig gebruik voor ogen. In een eer­ste stap wor­den vier ver­schil­len­de ont­werp­ma­ti­ge scenario’s ont­wik­keld waar­bij de moge­lijk­he­den van gebouw en site wor­den geëx­plo­reerd. Op basis van een feed­back wordt ver­vol­gens een con­clu­de­rend model ont­wik­keld. Dit model is de aan­zet voor het for­mu­le­ren van een pro­ject­de­fi­ni­tie voor een archi­tec­tuur­pro­ject. Doel is een dui­de­lij­ke ambi­tie te kun­nen for­mu­le­ren als­ook een pro­ject­bud­get te kun­nen vastleggen. 

Als bakens mar­ke­ren ker­ken met hun kerk­to­rens niet enkel plaat­sen, maar ook her­in­ne­rin­gen, gebeur­te­nis­sen en gedach­ten. De bestaans­re­den van de kerk lag afge­lo­pen decen­nia in haar reli­gi­eu­ze oor­sprong. Binnen de ver­schui­ven­de maat­schap­pe­lij­ke kaders is deze oor­sprong op de hel­ling komen staan, maar de gebou­wen blij­ven over­eind. De spe­ci­fie­ke struc­tu­ren dagen ons uit. Telkens gebouwd, vol­gens voor­op­ge­stel­de prin­ci­pes, tel­kens op een ande­re manier en op een ande­re plek gema­te­ri­a­li­seerd, gegroeid en ver­groeid. Ze zijn als sacra­le ruim­te opge­zet van­uit en voor de gemeenschap. 

Vandaag is de vraag naar de bete­ke­nis van onze ruim­te­lij­ke omge­ving meer dan ooit aan de orde. Onze per­soon­lij­ke iden­ti­teit is niet lan­ger recht­streeks ver­bon­den met de plaats waar we wonen maar ver­loopt via een pro­ces van indi­vi­du­e­le bete­ke­nis­ge­ving. We bewe­gen kris­kras door het ver­ste­de­lijk­te land­schap en ver­le­nen bete­ke­nis­sen aan de plek­ken die we onder­weg ervaren.

Nu kerk­ge­bou­wen vrij­ko­men, schuilt de uit­da­ging erin om deze struc­tu­ren opnieuw in te zet­ten als ant­woord op nieu­we maat­schap­pe­lij­ke noden, wen­sen en moge­lijk­he­den. Het is een uit­da­ging te zien wel­ke nieu­we of ver­nieu­wen­de medi­ë­ren­de rol ze kun­nen spe­len tus­sen indi­vi­du en collectief. 

Onze ambi­tie rijkt dan ook ver­der dan lou­ter het opnieuw bestem­men van een gebouw. We trach­ten in te spe­len op de bete­ke­nis van het gebouw en haar ruim­te­lij­ke omgeving.