Fietskerk Sint-Kristoffel
Nevenbestemming paro­chie­kerk in func­tie van ​‘ver­breed’ gebruik

De paro­chie Opgrimbie in Maasmechelen heeft twee kerk­ge­bou­wen: de hui­di­ge Sint-Kristoffelkerk en het oude kerk­koor, res­tant van de vroe­ge­re Sint-Christoffelkerk, date­rend uit de 16e eeuw.

De Sint-Kristoffelkerk is een neo­go­ti­sche basi­li­ca gebouwd in 1905 en 1906 en inge­wijd op 28 juni 1906. Ze ver­ving de oude kerk die te klein gewor­den was voor de paro­chi­a­nen van de samen­ge­voeg­de wij­ken Op- en Daalgrimbie en waar­aan gro­te her­stel­lings­wer­ken dien­den te gebeu­ren. De oude kerk bleef wel dienst doen als kapel tot eind jaren ​‘60, maar werd deels afge­bro­ken tot alleen het koor­ge­deel­te overbleef.

Het oude kerk­koor is beschermd als monu­ment en samen met de site errond met het oude kerk­hof, oude graf­mo­nu­men­ten, de kerk­hof­muur en de naast­lig­gen­de pas­to­rie beschermd als dorpszicht.

Als onder­deel van het ker­ken­plan van Maasmechelen blijft de paro­chie­kerk in Opgrimbie haar pri­mai­re func­tie als gebouw voor de ere­dienst behou­den. In 2018 is in samen­wer­king met het Projectbureau Herbestemming Kerken een ont­werp­ma­ti­ge haal­baar­heids­stu­die uit­ge­voerd naar moge­lij­ke neven­be­stem­ming van de Sint-Kristoffelkerk. Urbain archi­tec­ten­col­lec­tief (ism.studiobont) werd aan­ge­steld als ontwerpbureau. 

Er wer­den een aan­tal scenario’s ont­wik­keld om het bre­de­re gebruik van de Sint-Kristoffelkerk moge­lijk te maken. Een zoge­naamd droom­sce­na­rio werd weer­hou­den om ver­der uit te wer­ken naar een con­clu­de­rend sce­na­rio. Met een aan­tal gedurf­de archi­tec­to­ni­sche ingre­pen wor­den bin­nen het gebouw nieu­we ruim­tes en func­ti­o­na­li­tei­ten gecre­ëerd. Het kerk­ge­bouw wordt geo­pend naar het ach­ter­lig­gen­de land­schap en met de idee van een ​‘fiets­kerk’ wordt het kerk­ge­bouw deel van een land­schaps­park. Dit land­schaps­park wordt gevormd door het open land­schap tus­sen de oude en nieu­we kerk en het tus­sen­lig­gen­de ker­ken­pad. Door het bre­der gebruik en de actie­ve inte­gra­tie in de omge­ving blijft het behoud van het kerk­ge­bouw op lan­ge­re ter­mijn meer dan rele­vant. Naast het hui­dig sacraal gebruik ont­staan er nieu­we moge­lijk­he­den voor een bre­der spi­ri­tu­eel gebruik. Het gebruik als ruim­te voor vie­rin­gen, con­cer­ten, yogales­sen, bij­een­kom­sten aller­han­de, zomers rust­punt voor fiet­sers en wan­de­laars zal bij­dra­gen aan het finan­ci­eel model voor het ver­der beheer van het gebouw. Het breed gebruik en de archi­tec­tu­ra­le trans­for­ma­tie van de kerk heb­ben een groot wer­vend ver­mo­gen voor het land­schaps­park als geheel. 

Na het haal­baar­heids­on­der­zoek ging het Kerkbestuur op zoek naar een ont­wer­per. Urbain archi­tec­ten­col­lec­tief werd ism BuroB gese­lec­teerd na een aan­be­ste­dings­pro­ce­du­re. Het droom­sce­na­rio dat bin­nen het haal­baar­heids­on­der­zoek werd voor­ge­steld, werd ver­der uit­ge­werkt en ver­fijnd. We heb­ben gepleit om de idee van ver­breed gebruik niet te beper­ken tot het kerk­ge­bouw zelf. Door de jaren heen is de St Kristoffelkerk in het straat­beeld inge­slo­ten geraakt tus­sen nieu­we appar­te­ments­ge­bou­wen die er zijn opge­trok­ken. Daarmee is ook het karak­ter van het kerk­plein aan­ge­tast. De zui­de­lij­ke zij­beuk van de kerk wordt open­ge­maakt voor fiet­sers en voet­gan­gers. Daarmee ont­staat een nieu­we dwar­se bena­de­ring van de kerk­ruim­te en wordt tege­lijk een link gecre­ëerd met het ach­ter­lig­gen­de land­schap en het oude ker­ken­pad. Op hoger schaal­ni­veau wordt een link gere­a­li­seerd tus­sen het Kempisch Plateau en de Maasvallei. 

In de kerk wordt aan de oost­zij­de een tri­bu­ne inge­scho­ven. Onder de tri­bu­ne wordt sani­tair en een bar­meu­bel voor­zien. De tri­bu­ne sluit aan om een nieu­we vloer boven het voor­ma­li­ge koor. Onder de vloer ont­staat een afzon­der­lij­ke ruim­te voor ver­ga­de­rin­gen en cafe­ta­ria. De ruim­te heeft zicht op het land­schap. De ori­ën­ta­tie van de litur­gi­sche ruim­te wordt omge­keerd. Het voor­ma­li­ge por­taal fun­geert als doop- en devo­tie­ka­pel en wordt inge­zet als het nieu­we deco­rum voor litur­gi­sche vie­rin­gen. In het schip kun­nen aller­lei ande­re acti­vi­tei­ten wor­den geor­ga­ni­seerd, met al dan niet gebruik van het podi­um en de nieu­we ver­die­pings­vloer. De kerk­ruim­te is toe­gan­ke­lijk via een nieu­we toe­gang in de west­ge­vel van de noor­de­lij­ke zij­beuk. Door de ingreep her­wint de kerk haar plek in de ruim­te­lij­ke omge­ving. Er wordt gestal­te gege­ven aan de idee van een kerk­plein en een kerktuin.